Divan Diyarbakır

Diyarbakır’a 65 km uzaklıkta, Ergani ilçesinde yer alan Çayönü Höyüğü’nde yapılan kazılar, bu alanın yerleşik hayata ilk geçilen noktalardan biri olduğunu göstermiştir. Yerleşim geçmişi 10.000 yıl öncesine kadar uzanan Çayönü’nde, neolitik döneme ışık tutan birçok unsura rastlanmıştır. Burada kilden çanak çömlek yapımı, bakırın işlenmesiyle alet yapımı gibi gelişmeler dünyadaki birçok yerden daha önce yaşanmıştır. Çayönü kazılarında ortaya çıkarılan çeşitli aletler Diyarbakır Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.
 

Kültürlerin doğup geliştiği, efsanevi Mezopotamya bölgesini besleyen iki nehirden biri olan Dicle Nehri, sadece yörenin değil, ülkemizin de en önemli coğrafik unsurlarından biridir. Toplam uzunluğu yaklaşık 1400 km olan nehrin yaklaşık 500 km’si Türkiye sınırları içindedir. Kendisi kadar meşhur Fırat Nehri’yle birleşerek Basra Körfezi’ne dökülür. Dicle Nehri’ni Diyarbakır Kalesi’nden izleyerek yeşilliklerin içinden, kıvrılarak akışına şahit olabilir, üzerindeki On Gözlü Köprü’den geçebilirsiniz.
 

Hanilioğlu Mahmut Çelebi ve kız kardeşi Atike Hatun tarafından, 1683 yılında inşa edilen, 2010’daki restorasyonunun ardından bölgenin en popüler noktalarından birine dönüşen Sülüklü Han’da özellikle menengiç kahvesini denemek gerekir. Hana ismini veren, geçmişte içinde bulunan kuyudan hekimler tarafından tedavi amacıyla çıkarılan sülüklerdir. Bugünse han, gezileriniz sırasında soluklanmak ve enerjinizi toplamak için ideal bir ortam sunar.
 

639 yılında, Hz. Ömer döneminde, Martoma Kilisesi’nin bulunduğu yere yapılan Ulu Cami, 1091 yılında Büyük Selçuklu İmparatoru Melikşah’ın emriyle büyük bir onarıma girmiştir. İslam aleminin 5. Harem-i Şerif’i olarak kabul edildiği için büyük bir manevi öneme sahiptir. Diyarbakır’daki en büyük tarihi yapılar topluluğu olan Ulu Cami’nin bünyesinde; iki cami, iki medrese ve büyük bir avlu yer alır. En görülesi yapılarından biri de avlusunda bulunan ve 800 yıldan uzun bir geçmişe sahip olan güneş saatidir.
 

Zerzavan Kalesi İ.S. 400 ile 700’lü yıllar arasında, Doğu Roma İmparatorluğu tarafından, Diyarbakır ile Mardin arasında antik ticaret yolu üstünde askeri üs olarak kurulmuştur. Diyarbakır ili Çınar ilçesine 13 km, Demirölçek Köyü’ne 1 km uzaklıkta yer alan yerleşim, yol seviyesinden 124 m yükseklikteki kayalık bir tepe üzerine kurulmuştur. İlk kazı ve restorasyon çalışmaları 2014 senesinde başlatılmış ve halen devam etmektedir. 12-15 m yüksekliğinde ve 1,2 km uzunluğundaki surların içinde bulunan yerleşkede kilise, kaya sunağı, konutlar, mezarlar, arsenal, sarnıçlar, su kanalı ve Mithras tapınağı bulunmaktadır.